~ Mijn droomeilandje Zakynthos ~: 13 mei 2018 - Naar de Joodse begraafplaats bij Bochali

Vandaag houden we het op een korte wandeling. Een week geleden wilden we tijdens onze wandeling naar Bochali langs het Joodse kerkhof gaan, maar door een vergissing van pad zijn we er niet geraakt. Ik ben dan op het internet op zoek gegaan naar informatie, in de hoop dat ik ergens zou vinden langs waar we het konden bereiken.
Iemand die in 2004 het Joodse kerkhof op zijn wandeling tegenkwam, schreef het in zijn blog en zo ontdekte ik via zijn foto's de plaats waar het pad ergens moest zijn. We zijn dan opnieuw op zoek gegaan in Google Earth en vonden het bewuste pad. De ligging van het kerkhof klopte met de plaats waar we het bij onze vorige zoektocht dachten gevonden te hebben.

Nu kunnen we een tweede poging wagen om er naartoe te wandelen en we gaan eveneens naar de plaats waar vroeger een Joodse synagoge stond.
We rijden naar de stad en even voorbij de haven parkeren we de auto in de buurt van het Xenia complex, waar we altijd naartoe moeten om onze waterrekeningen te betalen. Vandaar lopen we richting het St. Markosplein en de winkelstraat, waarachter de site van de synagoge zich moet bevinden.
In 1522 waren er 30 Joodse gezinnen en een synagoge op het eiland. Tot 1712 had de Gemeenschap twee synagogen, de synagoge 'Zante' en de 'Kretenzer' synagoge, die zijn naam te danken had aan de Joden uit Kreta die zich op Zakynthos hadden gevestigd toen Kreta in 1669 door de Ottomanen werd bezet. De synagoge 'Zante' leed ernstige schade tijdens de zware aardbeving in 1953, de 'Kretenzer' synagoge werd volledig verwoest.

De aardbeving en de daarop volgende branden vernietigden de ganse Joodse wijk, sindsdien wonen er geen Joden meer op Zakynthos.

Het is de site van de 'Zante' Synagoge die we gaan zoeken, op de plaats gekomen herkennen we het dadelijk van de foto's die we gezien hebben. De poort is gesloten en tussen de spijlen door kunnen we enkele foto's maken van de gedenkstenen.
Die gedenkstenen zijn geschonken door de Joodse Gemeenschap voor de twee personen die ervoor gezorgd hebben dat geen enkele Jood in Zakynthos gedeporteerd werd naar de concentratiekampen. Dit mooie verhaal van de redding van de Joden van Zakynthos is te vinden in mijn blog op 27 januari 2018.

Van daaruit wandelen we in de richting van de weg die naar Bochali gaat. Een beetje klimmen en dan komen we bij de weg waar het pad naar het kerkhof moet zijn. Even verderop zien we het pad en de poort met de Jodenster erboven.
We gaan eerst even kijken bij de kerk van Agios Georgios Filikon die aan het einde van het pad staat. De poort is niet gesloten en we wandelen er wat rond, er staan banken en ook een graftombe. Waarschijnlijk ligt de heilige daarin begraven maar de tekst op de graftombe is niet meer leesbaar om zekerheid te hebben. We kijken ook heel even in de kerk, die heel verzorgd is en zo te zien nog regelmatig gebruikt wordt.
Dan gaan we tot aan de poort van het kerkhof, ook die is niet gesloten en we gaan de trappen op die we herkennen van de foto's op de blog. Volgens de man van de blog was het in 2004 een eenzame, verzorgde en sfeervolle plek. Nu veertien jaar later is er van verzorgd niet veel sprake meer, sommige nieuwere graven in het eerste deel zijn amper te zien tussen het onkruid. Maar eenzaam is het hier inderdaad wel.

Op de begraafplaats zijn enkele interessante grafstenen die dateren uit de vijftiende eeuw, volgens de blog is het kerkhof al in gebruik sinds 1281. Zakynthos heeft niet langer een joodse gemeenschap, maar de bezoeker kan de begraafplaats bezoeken, die zich in het Rouveli-gebied bevindt en grafstenen van groot historisch belang omvat.
We lopen langs de trap omhoog, alle graven liggen trapsgewijs tegen een heuvel en er is ook een afgebakend deel met allemaal kindergraven. Vanaf het kerkhof kijken we tussen de bomen op een deel van de stad en de haven. Het is hier heel rustig en een plek om even stil bij te worden.
In het laagste deel achter de ingang is een gedenksteen geplaatst voor de Joden en hun familie die in Zakynthos geboren zijn, maar in Corfu en Kreta woonden en allemaal slachtoffer geworden zijn van de Holocaust.

Na ons bezoek wandelen we terug langs de weg tot aan het water. Onderweg komen we voorbij het openluchttheater van de stad, waar we nog eventjes rondlopen. Bij de auto gekomen is het ondertussen al middag voorbij en we rijden naar Taverna Kanalos in de heuvels van Kalamaki. Daar bestellen we beiden een Chef Salad, de eigenaar zal ondertussen al wel weten wat we gaan bestellen wanneer we langskomen.
Even na ons komen nog twee Nederlandse echtparen die al wandelend vanuit Kalamaki komen. We wisselen met zijn allen nog wat wandelervaringen uit en daarna rijden we huiswaarts. De rest van de dag brengen we op ons terras door. Morgen wacht een dag met heel wat werk, we moeten de omheining maken en in de tuin is ook nog heel wat te doen. Nu nog even genieten...